In het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven worden de archieven en historische voorwerpen van meer dan honderd kloostergemeenschappen bewaard. Geschiedenisstudent Stef Coenen werkt hier elke dinsdagmiddag als erfgoedvrijwilliger. Tijdens een rondleiding door het centrum én over het omliggende kloosterterrein, vertelt Stef met een aanstekelijk enthousiasme over de unieke erfgoedcollecties en de waarde hiervan voor historisch onderzoek.
Klooster Sint Agatha
Al meer dan 650 jaar wonen de Kruisheren in Klooster Sint Agatha, maar net als in de rest van Nederland is het einde van de lange en roerige geschiedenis van deze kloostergemeenschap in zicht. Sinds de jaren zestig daalt het aantal intredingen drastisch en op het moment van schrijven wonen er nog maar vier broeders op het terrein. De geschiedenis van de Kruisheren in Sint Agatha loopt misschien ten einde, maar deze gaat niet verloren. In 2006 is in een deel van het klooster het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven gevestigd. Dit centrum bewaart archieven, publicaties en bijzondere historische voorwerpen van de Kruisheren én van meer dan honderd andere Nederlandse kloostergemeenschappen.
Stef Coenen staat in de kloostertuin, met op de achtergrond het klooster met Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven. Bron Erfgoed Brabant.
Duizendpoot Stef
Het ontsluiten van het archief wordt deels door vrijwilligers gedaan. Eén van hen is de 22-jarige Stef Coenen. Deze vrolijke en sociale vrijwilliger lijkt elke wakkere minuut met geschiedenis bezig te zijn. Naast zijn werk bij het Erfgoedcentrum studeert Stef Geschiedenis aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, is hij bestuurslid bij de Historische kring ‘Land van Cuijk’, is hij hoofdredacteur van het tijdschrift “Merlet”, zit hij in verschillende commissies van de universiteit, en nog veel meer.
Stef: “De eerste keer dat ik mij op geschiedenis stortte, was in groep 8. Ik wilde toen alles weten over het oude Egypte. En toen ik nog jonger was luisterde ik graag naar mijn oma’s verhalen over de Tweede Wereldoorlog.” De verhalenkant van de geschiedenis trekt Stef nog steeds: “Ik houd erg van verhalen, maar dat in de geschiedenis niets zeker is, vind ik ook interessant. Daardoor blijft het een puzzel.” Het ‘puzzelen’ speelt ook een rol in Stefs werk bij het Erfgoedcentrum: “Ik ontsluit de persoonsdossiers van de Missionarissen van de Heilige Familie. Ik kom hele interessante stukken tegen. Bijvoorbeeld het dossier van een pater die tijdens het bombardement in Nijmegen is overleden.”
“Waardevol voor heemkundekringen”
Naast de persoonsdossiers kunnen bezoekers in het Erfgoedcentrum ander archiefmateriaal en bijzondere voorwerpen van meer dan honderd kloostergemeenschappen vinden. Ook is er een bibliotheek met literatuur over kloosters. Stef legt helder uit dat het archief niet alleen interessant is voor wetenschappelijk onderzoek: “Een voorbeeld zijn de oude kaarten die kloostergemeenschappen hebben verzameld. Deze bronnen gebruik ik voor mijn stageonderzoek naar oude wegen in Brabant, maar deze kaarten zijn ook waardevol voor heemkundekringen. De persoonsdossiers zijn interessant voor genealogisch onderzoek. En in de dagboeken staan mooie getuigenissen, bijvoorbeeld uit de Tweede Wereldoorlog.”
Stef Coenen met een andere vrijwilliger in het archief van Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven. Bron Erfgoed Brabant.
Bijzondere erfgoedcollecties én erfgoedlocatie
Het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven is een bewaarplek van bijzondere erfgoedcollecties die geïnteresseerden in de Studiezaal kunnen raadplegen. Maar een bezoek aan Klooster Sint Agatha biedt ook een erfgoedervaring zonder het archief en de bibliotheek. Op het terrein bevinden zich een kloosterkerk, een heerlijke wandeltuin, verschillende ateliers, een museum en een ambachtelijke bierbrouwerij. Het hele kloosterterrein is afgebakend door een oude muur. De regio is populair onder fietsers en wandelaars en een bekende wandelroute die langs dit en andere Brabantse kloosters loopt, is Ons Kloosterpad. Kortom, een prachtige erfgoedlocatie voor bezoekers én voor vrijwilligers, zoals Stef.
In het voorjaar van 2022 liep Stef Coenen stage bij Erfgoed Brabant. Hij werkte aan het onderzoeksproject Via Bundus. Dit project van Erfgoed Brabant en de Radboud Universiteit onderzoekt de vroegmoderne handelswegen door Brabant. Hier vindt u meer informatie over Via Bundus.